" (...) Burak stroni od cebuli,
A cebula doń się czuli:
„Mój buraku, mój czerwony,
Czybyś nie chciał takiej żony?”
Burak tylko nos zatyka:
„Niech no pani prędzej zmyka,
Ja chcę żonę mieć buraczą,
Bo przy pani wszyscy płaczą. (...)”
('Na straganie' Jan Brzechwa)
Tak po prostu. Niedoceniane. Skromne. Czasami uwielbiane, czasami znienawidzone. Obecne w kuchni od zawsze... Tymczasem okazuje się, że tak naprawdę sa wspaniałym źródłem składników odżywczych, maja wiele zalet i dostarczaja całego wachlarzu kulinarnych inspiracji. Można wykorzystać je do słatek (klik lub klik), do makaronów (klik lub klik), a nawet do ciast! (klik) Oczywiście sprawdza się też znakomicie w zupach: czy to klasycznym, czystym barszczyku, czy w aksamitnych kremach (klik lub klik).
" Jak wiele innych współcześnie uprawianych warzyw buraczki były znane już w czasach rzymskich. W XIX wieku miał wielkie znaczenie gospodarcze, bo to wtedy odkryto, że z buraków można otrzymać cukier. W dzisiejszych czasach wiodacymi producentami sa USA, Rosja, Francja, Polska i Niemcy. Wiele klasycznych przepisów na wykorzystanie buraczków pochodzi z Europy centralnej i wschodniej, jak na przykład słynny 'barszcz'. Przyziemny czar buraczka wpłynał na jego wszechobecność w modnych przepisach i jadłospisach. A jego pyszny i charakterystyczny smak, w połaczeniu z wartościami odżywczymi wyniosły go do statusu: korzenia nie do pobicia!
Buraczki należa do tej samej rodziny, co burak liściowy i szpinak. Jadalne sa obie części: liście (o gorzkawym posmaku) i korzeń (słodki). Zwykle maja bogaty, purpurowy kolor, ale spotyka się odmiany białe, lub złotawe. Dzięki wysokiej zawartości cukru buraczki sa pyszne jedzone na surowo, ale spotyka się je zwykle marynowane lub gotowane.
Buraczki maja wyjatkowe wartości odżywcze; zwłaszcza ich liście: bogate w wapń, żelazo, oraz witaminy A i C. Sa one znakomitym źródłem kwasu foliowego i dobrym włókna, manganu i potasu. Liście nie powinny być rozgotowane; należy postępować z nimi, jak ze szpinakiem.
100g porcja surowych buraczków dostarcza:
43 kalorie 2g białka 0g tłuszczu 10g węglowodanów 3g włókna
Buraczki długo używane były, jako lekarstwo, głównie przy schorzeniach watroby, jako że stymuluja one proces jej odtruwania. Barwnik roślinny, nadajacy korzeniowi bogaty, purpurowo-karmazynowy kolor to betacjanina - silna substancja, która uważa się za czynnik powstrzymujacy niektóre rodzaje raka.
Buraczki sa bogate we włókno, majace dobry wpływ na funkcjonowanie jelit, co może zapobiegać zatwardzeniom i pomagać w obniżaniu poziomu cholesterolu.
Włókno burczków podwyższa poziom przeciwutleniaczy w organizmie (zwłaszcza peroksydazy glutationowej), a także ilość białych krwinek, odpowiedzialnych za wykrywanie i eliminowanie anormalnych komórek. Buraczki sa też jednym z nabogatszych źródeł glutaminy, aminokawasu niezbędnego dla funkcjonowania i zdrowia jelit.
Inne badania koncentrowały się na wpływie buraczków na ciśnienie krwi, którego obniżenie wpływa korzystnie na zmniejszenie ryzyka zapadnięcia na choroby serca i udaru mózgu. Badania pokazuja, że bogate w azotany pokarmy, jak buraczki, moga wspomagać przeżywalność przy okazji ataków serca.
Co jeszcze?
- buraczki były uważane za afrodyzjak;
- picie soku z buraczków wzmaga przepływ krwi do mózgu u starszych osób, co może wspomagać hamowanie postępu demencji (badania z 2010 roku);
- amerykańskie badania z 2011 roku wykazały, że jedzenie gotowanych buraczków dawało biegaczom średnio 41 sekund przewagi na dystansie 5km, w porównaniu do biegaczy z grupy kontrolnej dostajcych konfiturę z żurawin.
